sobota, 8 grudnia 2007, godz. 16.00

Harmonia polska to jeden z tych instrumentów, które powoli odchodzą w zapomnienie. Szeregi harmonistów topnieją. Starzy mistrzowie odchodzą, często nie pozostawiając godnych następców. Nie ma już zakładów produkujących harmonie. Zostało jedynie kilku mistrzów wykonujących instrumenty na indywidualne zamówienia. Robią je ręcznie, powoli i z wielką dbałością o detale. "Tworzenie" harmonii jest pracochłonne.

Żywot harmonii, nie jest długi, ale jej korzenie sięgają kilku tysięcy lat wstecz. Harmonia wywodzi się bowiem od chińskiego szengu, będącego w zasadzie ustną harmonijką. Źródłem dźwięku były w nim stroiki przelotowe. We współczesnej formie stroiki (lub głosy) to paski metalu, które drgają pod wpływem wdmuchiwanego powietrza, wydając jednocześnie dźwięk. W Europie dopiero w XVIII wieku zaczęto prowadzić eksperymenty zmierzające do wykorzystania stroików w nowych instrumentach. Badania szły w kilku kierunkach, a grupa instrumentów, do których zalicza się harmonię polską powstała na początku XIX wieku. Wiek XIX i pierwsza połowa XX to okres jej największej popularności. Po II wojnie światowej harmonie zostały skutecznie wyparte przez produkowane masowo, tańsze akordeony. I dla współczesnego odbiorcy muzyki, a i niejednego muzyka, trudne jest rozróżnienie tych dwóch instrumentów.

Prowadzony od kilku miesięcy projekt pt. "Studium Harmonii Polskiej" ma na celu przeprowadzenie, udokumentowanie i opublikowanie badań terenowych nad budową i wytwarzaniem harmonii polskich jako instrumentów ludowych oraz nad praktyką wykonawczą muzyki tradycyjnej, wykonywanej na tych instrumentach. W swoim ogólnym założeniu ma na celu uchronić harmonię od niebytu, aby nie trzeba było przywracać jej po latach do istnienia (tak jak np. suki biłgorajskiej).

Na spotkaniu koordynatorzy projektu przedstawią rezultaty dotychczasowych działań, prowadzonych w dwóch kierunkach: opracowanie dokumentacji technicznej i zbudowanie harmonii oraz badania terenowe nad praktyką wykonawczą. Będzie się można dowiedzieć jak wygląda harmonia od środka i czym różni się od akordeonu. Będzie można również posłuchać o harmonistach i ich roli w kulturze ludowej. Na zakończenie, zagra Kapela Stanisława Kujawiaka (Żdżary) z harmonistą, panem Józefem Żurowskim.

Projekt jest dofinansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.