sobota, 8 grudnia 2007, godz. 15.00

Cmentarze pogranicza

Podczas wędrówek po Lubelszczyźnie, tak jak na całym wschodnim pograniczu spotkać możemy setki zapomnianych niszczejących cmentarzy prawosławnych i unickich, ewangelickich, żydowskich czy tatarskich. Ukryte w lesie, zarośnięte mogiły stanowią jedne z ostatnich śladów wielokulturowej przeszłości regionu. Są wśród nich prawdziwe arcydzieła kamieniarstwa czy kowalstwa. Zaniedbanych cmentarzy różnych wyznań oraz wojennych na terenie samej tylko Lubelszczyzny jest ok 1000.

Program "Cmentarze pogranicza" rozpoczęty przez Towarzystwo dla Natury i Człowieka w 2005 roku koncentruje się nekropoliach prawosławnych i greckokatolickich, których większość pozostawała bez dostatecznej opieki od czasu wysiedleń ludności ukraińskiej w latach 1944-47.

W ciągu 2 lat odbyło się 7 obozów wolontariackich i kilka mniejszych „ekspedycji" roboczych, łącznie na 10 cmentarzach w miejscowościach nadbużańskich. Uczestnicy z Polski i Ukrainy usuwają narosłe przez dziesięciolecia zarośla oraz pod kierunkiem konserwatorów i kamieniarzy remontują nagrobki. Kilkanaście zabytkowych obiektów uzyskało tablice informacyjne. Wspieramy także inne lokalne inicjatywy organizując szkolenia oraz pomagając w organizacji i prowadzeniu prac na cmentarzach.

Skala zjawiska jest jednak tak ogromna, że moglibyśmy organizować takie obozy przez następne 100 lat. Dlatego podejmujemy też działania mające na celu zachęcenie do podjęcia tego typu działań lokalne społeczności, gminy, organizacje itp. Organizujemy spotkania, konferencje, prezentacje w szkołach, wydajemy różnorodne materiały. itp. Wystawa "Cmentarze pogranicza" miała już ok 20 prezentacji w całej Polsce. Na duża skalę prowadzimy inwentaryzację zabytkowych cmentarzy. Stworzyliśmy serwis www.cmentarzepogranicza.pl, gdzie znajdują się informacje i fotografie n.t niemal setki takich miejsc. W najbliższych miesiącach działania zostaną rozszerzone na Ukrainę.

Prace na rzecz ratowania cmentarzy łączymy z innym elementem kulturowego dziedzictwa wsi: muzyką tradycyjną. Od 2004 roku odbyły się trzy edycje „Pieśni bagien" - imprezy, której myślą przewodnią jest stworzenie okazji do bezpośredniego spotkania z autentyczną wiejską muzyką i tańcem. Głównym punktem tych wydarzeń jest zawsze koncert wiejskiego zespołu śpiewaczego z ukraińskiego Polesia.

TOWARZYSTWO DLA NATURY I CZŁOWIEKA
ul. Głęboka 8a,
20-612 Lublin
tel/fax 81-743-71-04
oikos@eko.lublin.pl, www.ekolublin.pl